Poliverpleegkundige Susanne Rietman:
'Een diagnose bestaat uit heel veel puzzelstukjes die uiteindelijk “een plaatje” van de patiënt maken’
In haar rol als poliverpleegkundige doet Susanne Rietman samen met een geriater onderzoek bij geriatrie-patiënten, maar ziet en spreekt ze ook vaak familie en verwanten. Een oudere kan met allerlei klachten en ziekten te maken krijgen. Soms meerdere tegelijk. Dat heeft grote invloed op het dagelijks functioneren. We kijken verder dan alleen de ziekte of aandoening.
De start van het werk van Susanne is meestal als mensen thuis ‘vastlopen’. Als ze door de huisarts of een specialist in het ziekenhuis, al dan niet op aanraden van familieleden, door worden verwezen naar de poli geriatrie van het Deventer Ziekenhuis. ‘Zie het als een soort APK-keuring’, schetst Susanne. “We kijken alle onderdelen na”. We kijken hoe iemand lichamelijk, geestelijk, functioneel en sociaal functioneert. Ouder worden doe je niet van de ene op de andere dag. Het is een proces. Wij kijken waar de patiënt zich in dat proces bevindt.’
'Wat is oud? Ik vind dat je moet kijken naar het functioneren van mensen in plaats van naar een leeftijd kijken.'
Testen
Volgt een verwijzing naar de poli geriatrie dan kom je automatisch bij Susanne of één van haar collega’s terecht. De patiënt gaat naar de geriater voor een uitgebreid gesprek en een lichamelijk onderzoek. Ondertussen spreekt Susanne of één van haar collega’s de naasten, om te horen hoe zij vinden dat de patiënt functioneert. Dat plaatje plus het beeld dat de geriater heeft, vormt een eerste indicatie. Daarna neemt de poliverpleegkundige testen af bij de patiënt. Susanne: ‘Denk daarbij aan een geheugentesten, maar we kunnen ook andere testen zoals de stemming in kaart brengen of het beoordelen of iemand nog in staat is complexe situaties en handelingen te overzien. Al die uitslagen samen geven richting van de diagnose. Het is een soort grote puzzel die uiteindelijk een plaatje oplevert. Soms lukt dit niet en vindt er verder onderzoek plaats of komt de patiënt na een tijd weer terug voor een vervolgbeoordeling. Het is elke keer weer anders omdat ieder mens anders is. Soms zijn de gesprekken lastig omdat mensen moeite hebben te accepteren dat ze ouder worden en kwetsbaar zijn of niet inzien dat er een probleem is. Voor de naasten is een polibezoek ook ingrijpend. Vaak is de poliverpleegkundige de eersten aan wie ze uitgebreid hun zorgen vertellen. Dat zijn soms best heftige gesprekken.’
Consulten
Naast de poli-patiënten is de poliverpleegkundige onderdeel van het ‘consultenteam geriatrie’ en richt zich vanuit die rol ook op de kwetsbare ouderen die opgenomen worden/zijn in het ziekenhuis. Ze geeft advies en scholing aan afdelingsverpleegkundigen over het leveren van zorg op maat aan de kwetsbare oudere patiënt. Blijkt uit de analyse van geriater en poliverpleegkundige dat een patiënt kwetsbaar is en stel dat degene geopereerd moet worden, dan is er een verhoogd risico op het doormaken van een delier (acute verwardheid). In het Deventer Ziekenhuis is er een speciaal traject ontwikkeld. Susanne: ‘De patiënt krijgt dan begeleiding van een vertrouwd gezicht. Familie of mantelzorger mag dan bij een operatie met de patiënt mee tot aan de OK. En direct na de operatie mag familie ook op de uitslaapkamer bij de patiënt zijn. Uit onderzoek is gebleken dat een vertrouwd gezicht van een familielid of naaste rust biedt aan een patiënt. De kans op het ontwikkelen van verwardheid wordt daardoor verkleind. Gedurende de opname kijkt Susanne of één van haar collega’s mee hoe de opname verloopt, en geven zo nodig adviezen in de kliniek.’
Mooie gesprekken
De schoonheid van haar vak, vindt Susanne vooral het meedenken in de puzzel, het breed kijken naar de patiënt, goed luisteren en op basis daarvan tot een diagnose komen. ‘Ik vind de oudere mens boeiend. Iemand van 65 is anders dan iemand van 90. We komen ook wel mensen tegen die door verschillende klachten ook op jongere leeftijd bij de geriatrie terecht komen. Wat is oud? Ik vind dat je moet kijken naar het functioneren van mensen in plaats van naar een leeftijd kijken. Het zijn allemaal puzzelstukjes waar wij mee werken. Lastig, maar soms levert het ook hele mooie gesprekken op.’
'Het zijn soms best wel heftige gesprekken'
(Susanne Rietman)
